Senin, 31 Desember 2012

Babaleh Pantun

PANGKA
Ma-nyo St. Maruhun ?….
ALEK
Lai ….
PANGKA
Sambah batibokan pado Sutan.-
ALEK
Manitahlah …..
PANGKA
Iyo kabakeh Sutan sambah sapatah.- Sungguahpun Sutan nan diimbau, dalam saariat jo hakikat, atau dizahir dengan batin, samo didalam ampun.—– Ampun jo maaf dipabanyak, suko jo rila dipalabiah, dek kato banyak nan salah, dek rundiang banyak nan sasek, namun kito basipat gawa, Allah nan basipat kadim, lai jo parundiangan Sutan dijalang.—-
ALEK
Yoooooolah …..
PANGKA
Mangko jo parundingan Sutan dijalang: Pihak dihari sahari nangko, antah hari koh nan baiak, antah kutiko koh nan elok, sadang wakatu bungo kambang, ajuang balaiya dimusimnyo, sauah tatagak angin tibo, kok jamulah datang babondong, sipokok mananti basamo janang, kami manatiang sangat suko, panawa sagalo runggo hati.—-
Tumbuah sarupo iko kini, utang dek kami sipangkalan, iyolah silang nan bapangka, karajo nan bapokok, minum jo makan basadiokan… Jikok salorong tantang itu, nan bak pituah Sutan juo, adat limbago dalam alek, mamakai sirajo-janang.- Tasabuik sirajo janang, tau dihereng dengan gendeng, tau dicakah dengan kaik, mato nyalang talingo nyariang, manjago labiah dengan kurang…. Dek pandai janang manatiang, nan tau digarak dengan raso, lah tadanga piriang babunyi, iyo didalam padapuran.- Alah dicaliak alah dipandang, cukuik barisi cawan-pinggan.- Tagak badiri bujang jo janang,- tangan manatiang kuruang selo, – Takanak kupiah dikapalo, lakek sisampiang tanun Arab, bugih Makassar rang namokan.- Manatiang nasi dengan gulai, jawek-bajawek cando piriang, lego-balego cawan gulai, nan bak santano pajar tabantang.- Teko gadang mamacah ruang, cangkia ketek babilang tangan, heranlah mato mamandangi, umpamo ombak dilautan.—- Pihak kapado susunannyo, ditangah awan bajomba, ditapi samuik baririang, nago bahoyak kiri-kanan, barisi langkok-kasadonyo.—- Limbak nan dari pado itu: Aluran nasi nan katangah, jikok diinok dimanuangkan, asa mulo dahulunyo.- Paadi siranak rambun tulang, tumbuah dilereng kadataran, dijamua dek puti linduang Bulan.- Hari paneh jamua balingkuik, hari hujan jamua takaka, masiak nan bukan alang-alang, kariang dek singgah paneh patang.—- Lalu ditumbuak jamua kakincia, etan karanah Bungo Tanjuang, iyo kalurah Sungai Janiah.- Kalau dicaliak candonyo kincia, aiya gadang banda batumbuak, nan bak umpamo sianak roda, bapaliang tingkah batingkah, bunyi alu sawik-sawiktan, cando ditingah talempon jawo…. Jamua ditumbuah pantang basakam, diindang mangko baratah, ditampi mangko badadak, putiah bak putiah bijo limau.—- Takalo maso dahulunyo, sasuwok bareh dijalang, panuahlah kancah jo kuali.- Nan litak makan dahulu, salo-manyalo alek datang, namun nasi kausak tido ….
Urang Padang mahanyi banang
Dianyi lalu diparampek
Parampek lalu dipatigo
Kalau dirantang namuah panjang
Bia dikumpa nak-nyo singkek
Singkek sakiro kapaguno…..
Naak ilia ka Batang Hari
Nak mudiak ka Pauah Kamba
Babelok jalan ka Piaman
Minumlah aiya nan taisi
Santok juadah nan katangah
Nak sanang hati sipangkalan
Sakian sambah pado Sutan…
ALEK
Ma-nyo St. Sinaro?…..
PANGKA
Manitahlah ….
ALEK
Sambah taujuak pado Sutan.-
PANGKA
Sampaikanlah.-
ALEK
Sutanlah juo ambo jalang…. Karano Sutan urang nan tinggi tampak jauah, dakok jolong basuo, tampek ambo manibokan-sambah.—- Apolah sambah nan kaditibokan:
Nan sapanjang rundiangan Sutan tadi, nan talimpah kapado kami, muaronyo kaambo surang: Kalau ditareh disalisiak, jokok diindang dipaberai; dicaliak kaujuik paham, lah nyato titian budi, tarang dibatin kaarifan.—- Tapi samantangpun baitu : Ambua-sahambua kato tibo, langkah-salangkah kato sampai, allahualam pagantuangan.- Basulik bamain budi, nan rusuah kilauh kok tibo, senjang kababaliak ka-nan-bantuan-Naak jan basuo nan bak kian, elok dituruik barih adat, patuik diganggam kato bana, papatah Adat nan kawi: “Urang-tuo sabuah hukum, Panghulu saundang-undang, Ulama samo sakitab.- Nak-nyo satali sajinjiang, nak-nyo saikek sabarumbuang; satimbang laiya jo batin, saukua mangko manjadi, sasuai mangko takanak… Samantaro kami baiyo, sambah disimpan dalam barih, diwalakkan kato samantaro, mananti Sutan Sakutiko ….
PANGKA
Ambo nanti jo suko hati, Satan, asa kan usah lamo bana.-
ALEK
St. Sinaro ?….
PANGKA
Sampaikan Sutan….
ALEK
Sambah ambo ka Niniak Mamaak, nan pai tampek batanyo, pulang kabakeh babarito, langkok jo Alim jo Ulama, sarato urang cadiak-pandai, ujuang parsambahan ka St. Sinaro juo.
PANGKA
Maniathlah St. Maruhun….
ALEK
Salorong jamba nan lah katangah; elok susunnyo nan bak siriah, elok atoknyo nan bak gambia, gamak sadang kacak tabao, tampan ado lelo tapakai, indak bacacek jo bacata, alah lah cukuik samparono…. Taniak hati nak mamuji, taragak nak manyanjuangnyo; tapi taraso-kalu lidah manyabuik, pacah makripaik dek tuahnyo, jo batin sajo disukuri.—- Adopun kamudian dari pada itu, apolah nan manjadi pintak jo pinto Sutan tadi, yaitu: Aiya taisi mintak diminum, nasi tahedang mintak dimakan, supayo diparenai dek kami sugalo alek, nan duduak saedaran tagak sapamatang… kan iyo baitu bunyi panitahan, Sutan ?.—-
PANGKA
Yooolah….
ALEK
Ndak doh laai, ba-a dek kami pihak sialek-jamu kiniko:
Pandai Sikek jo sungai buluah
Salirik jalan nak ka Padang
Sadang babuek kami lai namuah
Kok kunun mamakan nan tahedang
Tapi samaantangpun baitu Stan: Ulah dek duduak bapamenan, ulah dek tagak baparintang, rintang jo baso sipangkalan; mako lah sajuak kami tak rago minum, lah kanyang tak rago makan…. Pulang partimbangan kapado Sutan?….
PANGKA
Lah sampai dek St. Maruhun?.-
ALEK
Dibilang alah ….
PANGKA
Sapanjang panitahan Sutan nan tarapak tadi, indak kadikilin ditikam jajak, ujuangnyo sajo ambo japuik: “Ulah dek duduak bapamenan, ulah dek tagak baparintang, rintang dek baso sipangkalan, mako lah sajuak kami tak rago minum, lah kanyang tak tago maakan”…. Kan iyo baitu tadi Sutan ?.-
ALEK
Sabananyo….
PANGKA
Apolah nan kamanjadi sawik-saponyo dek ambo kini :
Huujanlah hari parak siang
Talambek ayam bakukuak
Murai bakicau manjagokan
Marentak padi rangkiang
Bacakak sanduak jo pariuak
Mandanga baso bapanjangkan
Batenggang Sutan tantang itu, sakian sajo sambah ambo.-
ALEK
Lah sampai St. Sinaro?.-
PANGKA
Lah sampai ….
ALEK
Ambo ulang kato sapatah, diambiak isi-tarehnyo: “Marentak padi dirangkiang, bacakak sanduak jo pariuak, mandanga baso bapanjangan”…. Iyo baitu tadi Sutan???.-
PANGKA
Yo bana …..
ALEK
Sutan tagamang kami tacameh, ba-itu tando rang sahati, alamaik tando badunsanak….Mako kiniko: Kok kilek kan iyo lah barapi-api, patuih lah badantam-dantam, gabak diulu lah manapi, kahujan juo moh-kironyo…. Ndak do-lai sutan : Kok iyo lai kahujan, nak diraoknyo kito sabalik, saralun riak jo galombang, samo makan alek jo pangka, alaah kasanang hati sutan.
PANGKA
St. Maruhun?….
ALEK
Ambo St. Sinaro….
PANGKA
Sapanjang rundiang Sutan tadi : “Kok iyo lai kahujan, nak diraoknyo kito sabalik, saralun riak jo galombang, samo makan alek jo pangka”…. Ka baitu bana kajalehnyo Stan?
ALEK
Bana …..
PANGKA
Kok itu malah pintak Sutan, sapatah pulo kajaweknyo :
Ditabang batang kayu kalek
Jatuah batimpo katapian
Maarok kadalam danau
Jamba ditatiang untuak alek
Pangka biaso takudian
Patambuahan kakami silau, Sutan???….
ALEK
Lah sampai dek St. Sinaro
PANGKA
Sakiro alah ….
ALEK
Ambo piliah rundiangan Sutan, ambo ganggam ma-ana kato:
“Jamba ditatiang untuak alek, pangka biaso takudian, patambuahan kakami silau”… Iyo baitu kasaiahnyo Sutan ?.-
PANGKA
Iyo baitu bana ….
ALEK
Rang Guguak pai kapakan
Mailia manajun labuah
Bakain basaruang batiak
Alek makan pangka kaduduak
Bapikia kami kabatambuah
Kok baetongkan suwok turun-naiak, Stan ?.-
PANGKA
Yo maa-iyo St. Maruhun.-
ALEK
Sampaikan St. Sinaro
PANGKA
Salorong bunyi kato Sutan, ba-a lah bunyi nan tadanga :
“Alek makan pangka kaduduak, bapikia kami kabatambuah, kok baetongkan suwok turun-naiak”…. Kan baitu tadi ?.-
ALEK
Iyo itu bana….
PANGKA
Kok baitu malah di Sutan, iyo pulo tu-mah kironyo…
Kabajolak-bajolai bana antaro ambo jo Sutan, kasinan juo katibonyo… Baa nan kini :
Dibaruah aiya katiagan
Pimpiang sarumpun disubarang
Basuah tangan isilah pinggan
Kami mairiang dibulakang…..
ALEK
A-nyo maa nyo St. Sinaro ?.-
PANGKA
Lai….
ALEK
Kok kaambo ulang pulo agak sapatah: “Basuah tangan isilah pinggan, kami mairiang dibulakang”…. Iyo baitu taditu ?
PANGKA
Yooooo……
ALEK
Biya dimuko-dibulakang, asahkan jalan sairiang, tujuan samo disampaikan.—- Limbak nan dari pado itu :
Taba bagabun cando asok
Uurang mamarun rantiang palo
Kok iyo nan harun kakami singkok
Tunjuakkan ikua-kapalonyo, Stan…..
PANGKA
Ma-nyo St. Maruhun?-
ALEK
Sampaikan !.-
PANGKA
Angku kapalo Mandiangin
Basisik karih sabilah
Kapalonyo bismillahirahmanirahim
Ikuanyo Alhamdulillah…..
( samo-samo mambaco bismillah )